De voornaamste oorzaken van een niet aangeboren hersenletsel bij kinderen en jongeren zijn traumatisch. Vaak gaat het over een ongeval in het verkeer, op school, tijdens het sporten of thuis. Daarnaast kunnen ook hersentumoren, infectieziekten, zuurstoftekort en hersenbloedingen leiden tot hersenschade.

Afhankelijk van de aard, de plaats en de uitgebreidheid van het letsel zullen de zichtbare en onzichtbare gevolgen anders zijn.

Revalidatie & onderwijs

Een belangrijk verschil met volwassenen is dat kinderen bij het verwerven van hun hersenletsel nog volop in ontwikkeling zijn. Zij hebben de kans nog niet gehad om alles te leren en te automatiseren. Zij moeten dit proces met de opgelopen hersenschade nog verder doorlopen. Het voordeel is dat de plasticiteit van de hersenen op jonge leeftijd groter is en dat ze zich beter kunnen herorganiseren. Dat gebeurt best via een gespecialiseerd revalidatietraject waarbij aangepast onderwijs niet mag ontbreken.

Tijdens de revalidatieperiode wordt regelmatig een bilan opgemaakt van alle functiedomeinen, waarbij vorderingen en stagnaties, mogelijkheden en beperkingen in kaart worden gebracht.

Stap voor stap wordt bekeken wat de impact hiervan is op schoolse vaardigheden en op welke wijze de leerstof het best kan worden aangebracht. Een goede samenwerking tussen de revalidatiedisciplines en de leerkracht(en) is erg belangrijk.

Om goede revalidatie- en onderwijsdoelstellingen te kunnen bepalen is het aangewezen om een goed beeld te hebben van het functioneren voor het oplopen van het NAH. Dat moet afgewogen worden met de objectief opgelopen schade en de recuperatiemogelijkheden. In functie daarvan moet het behandelend team met het kind en de ouders goed afstemmen naar welke haalbare doelen gewerkt wordt. Het is erg belangrijk dat een kind gemotiveerd blijft en aangemoedigd wordt bij elke kleine stap die het zet.

Gedurende de revalidatieperiode zal duidelijk worden welke sterktes en zwaktes een kind in deze nieuwe situaties heeft. Doelstellingen worden in functie daarvan bijgesteld. Mogelijk zijn er motorische, zintuiglijke, cognitieve of sociaal emotionele beperkingen die het leerproces blijvend beïnvloeden.

Anderzijds zullen therapie, compensatiestrategieën, de gerichte inzet van sterktes, de uitbouw van een goed support systeem en motivatie leiden tot maximale re-integratie kansen. Het kind moet zichzelf opnieuw ontdekken en dat geldt zeker ook voor de ouders en de leerkrachten. Voor kinderen en jongeren speelt een belangrijk deel van hun leven zich af op school.

Daarop voorbereid worden tijdens de revalidatie is cruciaal.  Een weloverwogen school- en studiekeuze in functie van de mogelijkheden en beperkingen dringt zich op. Bij de overgang naar school moeten leerkrachten en CLB geïnformeerd worden over het hersenletsel en de gevolgen hiervan. Er zijn heel wat tips & tricks voor een leerkracht om het voor een kind met NAH meer leefbaar te maken in de klas.

Een goed begrip van de problematiek is een eerste stap in het opzetten van een goed begeleidingsplan op school. Het risico bestaat immers dat kinderen met NAH al snel een gekend etiket krijgen en dat de oorzaak van het probleem vergeten wordt.

In het belang van deze kinderen werkt het schoolteam en CLB best samen met een gespecialiseerd revalidatiecentrum om op scharniermomenten in de schoolloopbaan gerichte neuropsychologische evaluaties te doen die handvaten kunnen bieden aan de schoolpraktijk.